روان‌شناسی علمی است که در مورد رفتار انسان‌ها در ارتباط با محیط اطراف خود و تفاوت رفتارها می‌پردازد. هدف اصلی این رشته بررسی وضعیت‌های انسان در مواجهه با موارد مختلفی است که در زندگی برایش پیش می‌آید. روان‌شناسی در واقع علم مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی انسان است. این علم به بحث‌های مختلف رفتار و فرایندهای روانی مانند ادراک، احساس، شخصیت، هوش، هیجان و انگیزه می‌پردازد. روان‌شناسی رشته‌ای کاربردی است که تمام جنبه‌های زندگی انسان را در بر گرفته و به علت پیچیده‌تر شدن زندگی انسان‌ها، نیاز به حضور این رشته محسوس‌تر شده است.
روان‌شناسان با توجه به گرایش و تخصصشان وظایف مختلفی را بر عهده دارند. به عنوان مثال یک روان‌شناس وظیفه دارد که به مراجعان در حل مشکلات و تصمیم‌گیری‌ها در موقعیت‌های پراسترس و تنش‌زا کمک نماید. همچنین یک روان‌شناس باید مراجعانی را که در شرایطی سخت مانند نگرانی، اضطراب، افسردگی و بیماری‌های روانی قرار دارند، یاری نماید. از زمینه‌های کاری موجود برای کارشناس روان‌شناسی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
1- تاسیس کلینیک مشاوره (پس از احراز شرایط لازم و اخذ مجوز از سازمان نظام روان‌شناسی)
2- استخدام به عنوان کارشناس در مراکز دولتی نظیر بهزیستی، شهرداری، نیروی انتظامی، سازمان زندان‌ها، کانون‌های اصلاح و تربیت و ...
3- معلم و یا مشاور آموزش و پرورش
4- تاسیس مهد کودک (با اخذ مجوز از سازمان بهزیستی)
5- تاسیس سرای سالمندان (با اخذ مجوز از سازمان بهزیستی)
6- کارشناس کلینیک‌های مشاوره و روان‌درمانی
روان‌شناسی تربیتی یکی از مهم‌ترین رشته‌هایی است که به بحث و بررسی پیشرفت‌های درسی و نارسائی‌های تحصیلی و تربیتی دانش‌آموزان و به طور کلی یادگیرندگان می‌پردازد. در واقع روان‌شناسی تربیتی شاخه‌ای از علم روان‌شناسی است که هدف آن کمک به دست‌اندرکاران تربیت در برخورد صحیح با مسائل آموزشی و تربیتی است. تربیت عبارت است از جریانی منظم و مستمر که هدف آن کمک به رشد جسمانی، شناختی، روانی، اخلاقی و اجتماعی افراد می‌باشد. به عبارت دیگر یک روان‌شناس تربیتی در مسیر رشد شخصیت افراد به جهت کسب هنجارهای مورد پذیرش جامعه و همچنین کمک به شکوفایی هرچه بهتر و بیشتر استعدادهای آن‌ها، گام برمی‌دارد.
روان‌شناسی تربیتی در ابتدا، عمده زمینه‌های تربیت را شامل می‌شد، اما با رشد سایر حوزه‌های روان شناسی و با توجه به گستردگی حوزه تربیت، حیطه عمل آن محدودتر گشته و تنها مسائل تربیتی مربوط به شرایط آموزشگاهی و آموزش را شامل شد. روان‌شناسی تربیتی دانشی است که به دین، فلسفه و پژوهش وابسته است و به طور ویژه با زیرشاخه‌هایی از این دانش از جمله روان‌شناسی رشد، شخصیت، کودک، یادگیری و ارزشیابی و اندازه‌گیری پیوندی استوار دارد.
روان‌شناسی تربیتی نقش کارسازی در شناخت شاگردان، تربیت معلمان و طرح و اجرای برنامه‌های آموزشی و پرورشی به عهده دارد. طرح‌ریزی و تدوین محتوای درسی دوره‌های مختلف تحصیلی بر پایه اصول و کشفیات روان‌شناسی تربیتی و آشناسازی معلمان با شیوه‌های تدریس نوین که حاصل پژوهش‌های روان‌شناسی تربیتی است صورت می‌پذیرد. به‌کارگیری این یافته‌های تربیتی نیز در نهایت به بهبود عملکرد یادگیرندگان و در نتیجه رسیدن به اهداف جزئی و کلی تربیتی در سطح زندگی فردی و اجتماعی منجر خواهد شد. از زمینه‌های کاری اصلی روان‌شناسان تربیتی می‌توان به بررسی روش‌های یادگیری، پرورش امکانات تربیتی و روانی، بررسی راه‌های آموزشی یادگیری، مشخص کردن هدف‌های آموزشی، تعیین خصوصیت‌های یادگیرندگان و ... اشاره نمود.
