نویسنده: استاد فراهانی فرد
چاپ شده در :قبسات » زمستان 1382 و بهار 1383 شماره 30 و 31 (30 صفحه - از 223 تا 252)
چکیده
جامعیت فکری شهید مطهری سبب شده است تا به بسیاری از مشکلات فکری زمان خود پرداخته، برای آنها راه حلهایی بیابد. به رغم این که تخصّص اصلی شهید بزرگوار اقتصاد نبوده و از طرفی، اقتصاد اسلامی نیز در زمان وی چندان مطرح نبوده است، افزون بر کتابهایی که به طور مستقل در این باره نگاشته، در سایر آثار خود نیز به مناسبت، مطالب ارزشمندی را دربارة مسائل اقتصادی اسلام مطرح کرده است. ما در این مقاله کوشیدهایم، بااستفاده از نوشتههای استاد، چارچوب نظام اقتصادی اسلام را از دیدگاه آن بزرگوار معرّفی کنیم. بدیهی است که داوری دربارة دیدگاههای اقتصادی استاد مستلزم توجّه به دو مطلب است:
أ. همان طور که اشاره شد، این نوشته ها در فضا و وضعیت خاص نگاشته شده است.
ب. برخی از آثار استاد که در متن از آن ها استفاده شده، یادداشتهایی بوده که هنوز از دید وی نهایی نشده بوده است. در این مقاله، ضمن اشاره به اختلاف نظرهایی دربارة نظام اقتصادی اسلام و علم اقتصاد اسلامی و بیان دیدگاه استاد در این باره با استفاده از آثار شهید مطهری، مبانی و اهداف نظام اقتصادی اسلام را استخراج، و در پایان، اندازة دولت و بخش خصوصی و اختیارات دولت را در این نظام مطالعه میکنیم.